Met je motor als een scheermes door de bocht gaan of met je motor als een hobbelpaard diezelfde bocht nemen, is vaak te wijten aan een foutieve afstelling of niet goed functioneren van de veren en demping. Uiteraard spelen ook banden en bandenspanning een grote rol, om maar te zwijgen van de framegeometrie. Maar om het niet al te complex te maken, concentreren we ons nu alleen op de afstelling van de veren en dempers. Motorrijders bewegen zich voort onder zeer uiteenlopende omstandigheden.
Druk stadsverkeer, landwegen met kuilen, autosnelwegen en gladde bergwegen met sensationele haarspeldbochten. In iedere situatie moet je blindelings kunnen vertrouwen op de schokdempers die in feite, samen met de banden, de schakel zijn tussen jou en de weg. Dankzij een goed functionerende schokdemper en voorvork rijd je stabiel, comfortabel en veilig.
Als een schokdemper of voorvork optimaal functioneert merk je nauwelijks de gevolgen van de bodemgesteldheid waar je over rijdt. De massa van de motor beweegt zich in een constante lijn voort terwijl de schokdempers ongemerkt de ‘klappen’ opvangen. Dat opvangen van de ‘klappen’ komt tot stand door de ‘veer’ en de ‘demper’ die in de schokdemper zijn opgenomen. De veer, maar vooral de demper remt de klap van de bodem af. De uitgaande kracht van de veer wordt vervolgens door dezelfde demper opgevangen. Het positieve gevolg hiervan is dat de motor niet gaat deinen of nog erger: los komt van de weg. De belangrijkste functie van de veer is dus dat de motor gedragen wordt en de schokdemper niet volledig in elkaar schuift. Bovendien komt de motor altijd weer terug in de originele rijpositie dankzij de veer. De demper remt alle in- en uitgaande bewegingen af en zorgt voor een stabiele toestand. Niet goed functionerende schokdempers zijn altijd gevaarlijk en staan optimaal comfort in de weg.
Maar wat merk je als de schokdemper en voorvork slecht functioneren:
· nadeinen van de motor nadat over een hobbel of door een kuil is gereden
· continu zwaar sturen om de motor in een lijn te houden
· in bochten gaat het sturen moeizaam en de banden kunnen gaan ‘dribbelen’
· de voorvork ‘zoekt’ de rechte lijn en de achtervering pendelt (onstabiele motorfiets)
Daarom hebben wij er een test bijgevoegd die je zelf kunt uitvoeren. Met nadruk moet ik erbij aantekenen dat het gaat om de afstelling voor gebruik op de openbare weg en niet voor op het circuit. Samen met de bijbehorende instructies beschik je over informatie waarmee je de motor, hopelijk, goed kunt afstellen. Je kunt nu zelf de oorzaak gaan vaststellen van een of meer gevaarlijke ongemakken. Een oorzaak vraagt om een oplossing en die hebben we er daarom ook bij gezet. Ook als de ongemakken niet duidelijk waarneembaar zijn en je toch het gevoel hebt dat het ‘rijgedrag’ van je motor te wensen overlaat, kun je dezelfde test uitvoeren. De uitkomst van de test zal je duidelijk maken of dat, en hoe, de prestaties van de schokdemper en voorvork verbeterd kunnen worden.
Test zelf de prestaties van de vering
Onderstaand worden drie testhandelingen beschreven die jezelf kunt uitvoeren bij een stilstaande motor. Doe dit bij voorkeur samen met iemand die de motor in balans houdt.
(1) Knijp de voorrem in, druk de motor met je volle gewicht in de voorvering, en laat op het laagste punt de rem los. In het ideale geval veert de motor vlot terug. De demping is zo afgesteld dat de motor gelijkmatig terugveert en in een keer stil staat. Nadeinen hoort niet! Net zo min als in een ruwe klap, of juist heel er traag, omhoog komen.
(2) Druk de achterkant van de motor stevig in de veren en laat op het diepste punt los. De motor moet regelmatig (gedempt) en in een vloeiende beweging omhoog komen. Te snel terugveren is niet goed. Net als nadeinen of een heel trage veerreactie.
(3) Ga op de motorfiets zitten zoals je hem normaal gesproken berijdt. En veer de motor in. Je zit goed als de motor nu voor en achter even diep in de vering zakt. Zo niet, dan is de afstelling tussen voor en achter niet in balans. Als de motor bij deze handelingen voorbeeldig ‘gedrag’ vertoont, zijn vering en demping ‘standaard’ in orde.
Als je standaard niet goed genoeg vindt en de veereffecten van schokdemper en voorvork optimaal wil laten aansluiten bij de ‘persoonlijke’ voorkeur, adviseren wij je een uitgebreide rijtest uit te voeren. Persoonlijke voorkeur kan je hebben ten aanzien van het comfort en de rijeigenschappen van de motor. Een voor jou ideale vering kun je realiseren als je rekening houdt met het gewicht (alleen en/of met passagier en/of bepakking) waarmee je de motor belast. Als je comfortabel en veilig wilt motorrijden moet je de vering ook aanpassen aan de omstandigheden waarin je langdurig rijdt. Met de uitkomsten van de rijtest kunt je vaststellen op welk onderdeel – en hoe de vering het best afgesteld kan worden.
De rijtest is zeker raadzaam als je na de drie testhandelingen constateert dat de vering niet optimaal functioneert. Door middel van een wijziging in de afstelling van de schokdemper en voorvork kun je proberen de problemen op te lossen.
Maak na elke afstelling weer een proefrit. Bij voorkeur over hetzelfde stuk weg en onder dezelfde omstandigheden, zodat je een optimale vergelijking kan maken tussen pre- en post afstellingen. Raadzaam is ook dat je van elke verandering een aantekening maakt. Daarom hebben wij er een voorbeeld bij gedaan die je kunt downloaden evenals de probleem- en oplossingengids. In het gunstige geval bereik je na de rijtest, dankzij de afstellingen die je aan de schokdemper en voorvork hebt uitgevoerd, goede resultaten. Als je na de testrit en de afstellingen nog steeds niet tevreden bent over het resultaat, kun je grofweg drie soorten oorzaken vaststellen:
(1) de schokdemper en voorvork zijn van een slechte kwaliteit
(2) de schokdemper en voorvork zijn op onderdelen versleten
(3) de schokdemper en voorvork kunnen niet goed afgesteld worden
In alle gevallen betekent dit dat je een rit naar je dealer kunt maken. Hetzij voor vervanging dan wel reparatie van de schokbreker of voorvork. Voor vervanging van veer- of demperelementen of zelfs een complete unit kun je o.a. terecht bij WP suspension.
Al bij de oprichting in 1977 realiseerde WP zich dat het comfort, de veiligheid en de sportieve mogelijkheden van een motor opvallend verbeteren door de toepassing van optimale schokdempers. In de beginjaren zijn met een tomeloze inzet, speciaal voor de motorsport, schokdempers op maat ontwikkeld en getest. De kwaliteit van WP schokdempers komt tot uitdrukking in de constructie, de aangebrachte materialen en de instelmogelijkheden. Het gebruik van WP veren en schokdempers leverde dan ook vele motorsporters over de hele wereld grote successen op. De goede reputatie van de in Nederland gevestigde fabriek van WP Suspension was binnen enkele jaren wereldwijd gevestigd dankzij deze sportieve prestaties. Praktisch kennis en een enthousiaste inzet op het gebied van technologische innovatie en samenwerking met top motorsporters heeft dan ook zijn vruchten afgeworpen.
In 1985 vond WP de tijd rijp om eigenaren van straatmotoren mee te kunnen laten profiteren van deze technische kennis en ervaring. Er werden productielijnen opgezet voor de productie van schokdempers en voorvorken die dankzij een modulaire opbouw, afgestemd kunnen worden op meer dan 1500 type motoren. De productie wordt gerealiseerd met computergestuurde apparatuur. Handmatige- en geautomatiseerde kwaliteitscontrole worden stelselmatig uitgevoerd binnen het totale productietraject. Dankzij een distributienetwerk dat de hele wereld omvat hebben al veel motorrijders kennis kunnen maken met deze technische verfijnde en oerdegelijke vering producten. Tevens staat WP er garant voor dat er in lengte van jaren onderdelen beschikbaar zullen zijn ten behoeve van onderhoud en verandering van in gebruik genomen schokdempers en voorvorken.
